Мнение

Зьміцер Дашкевіч. ВЫБАРЫ. Ня бойцеся рускіх!

 

Зьміцер Дашкевіч. Нарадзіўся ў 1981 годзе на беларускім Палесьсі, да 1986 пражываў з бацькамі ў Магаданскім краі, з 1986 года ў невялікім гарадку Старыя Дарогі Менскай вобласьці, з 2000-га — ў Менску. У 2001 годзе далучыўся да дзейнасьці моладзевага руху “Малады Фронт”, кіраўніком якога зьяўляецца з 2004 года. Арганізатар і ўдзельнік шматлікіх вулічных акцыяў, за ўдзел у якіх мае больш за паўгода адміністратыўных арыштаў. За дзейнасьць “МФ” у верасьні 2006 быў арыштаваны і пазьней асуджаны на паўтары гады зьняволеньня. У студзені 2008 году Вярхоўным судом вызвалены на паўтары месяцы раней тэрміну. У 2006 годзе штотыднёвікам “Наша Ніва” прызнаны “Героем года”, у 2008 “За мужнасьць і пасьлядоўнасьць у змаганьні за свабоду” ўзнагароджаны ордэнам Кастуся Каліноўскага.

Яшчэ некалькі месяцаў таму ўсе аналітыкі схіляліся да думкі, што перадвыбарчая сытуацыя ў Беларусі стабільная і для дэмакратаў беспрасьветная. Аднак плаўнае перацяканьне эканамічнае вайны “Расея-Беларусь” у вайну “Расея-Лукашэнка” унесла якасна новыя карэктывы ў перадвыбарчую сытуацыю ў блакітнавокай. Расейская карта – нумар адзін амаль ва ўсіх выступах палітыкаў ды палітолягаў. Адныя з гонарам заяўляюць сваю прарасейскасьць ці імкнуцца дабраславеньне Крамля атрымаць, другія з прарасейскай апазыцыяй ваююць, трэція ціха робяць сваю справу і толькі пасьпяваць ад гэтай самай прарасейскасьці апраўдвацца. Колькі паламана дзідаў у гэтых дыскусіях, не падлічыць. І чым далей, тым больш баталіі гэтыя бесталковыя пачынаюць падзакалёбаваць.

Баяцца прарасейскага кандыдата  — тое ж самое, што баяцца ваўкоў ды не хадзіць у лес. Таму ў дадзенай сытуацыі лепш і на выбары не хадзіць, ды і палітыкай увогуле не займацца. Страшна ж: прыйдзе расейскі мядзьведзь і ўсіх задзярэць. Дэмакратам трэба зразумець тое, што зразумела любому здароваму чалавеку ў нашай краіне: расейскі ўплыў яшчэ гадоў 50 (і добра, калі толькі 50) будзе адным з вырашальных у грамадзка-палітычным жыцьці Беларусі. Адразу пасьля краху рэжыму Лукашэнкі сюды прыйдзе Расея. Прыйдзе, каб рэалізоўваць свае нацыянальныя інтарэсы: скупіць ня скупленыя пры Лукашэнку “прадпрыемствы-монстры” і “ўбудаваць іх у расейскія карпаратыўныя ланцужкі” (паводле праграмы У.Някляева), каб далей забясьпечыць дзяржаўнасьць расейскай мове, каб мець буфэрную зону перад НАТА і г.д., і г.д. Рабіцца ж ўсё гэта будзе праз нармальныя дэмакратычныя мэханізмы і інстытуты. Для пасьлялукашэнкаўскіх палітычных раскладаў няма ніякае розьніцы, чые грошы паўплываюць на вяртаньне Беларусі да Канстытуцыйнасьці: ці вяртаньне гэтае будзе ажыцьцяўляць паэт за расейскія грошы, ці галоўны ўзаконьвальнік прастытуцыі за брусэльскія, ці нават санітарка за свае.

Калі нехта мае ілюзіі, што гэта ня так, давайце глянем на краіны Прыбалтыкі. Тлумачыць розьніцу самасьвядомасьці паміж намі і прыбалтыйскімі народамі не выпадае, але нават там прарасейскія палітычныя сілы дамагаюцца вельмі значных перамогаў. Так, прарасейская “Цэнтрыская партыя Эстоніі” кіруе Талінам і на парлямэнцкіх выбарах мае другое месца ў парлямэнце. Прарасейская “Партыя працы” перамагла на парлямэнцкіх выбарах у Літве ў 2004 годзе і, хаця разбіта эміграцыяй у Расею ды перасьледам свайго лідэра Ўспанскіх, нішто не перашкаджае аднаўленьню прарасейскіх сілаў пад новаю “шапкаю” і іх перамозе на парлямэнцкіх выбарах 2012 годзе. Прарасейскае аб’яднаньне палітычных партыяў Латвіі “Цэнтар згоды” перамагло на апошніх мясцовых выбарах у Рызе і кіруе сталіцаю, а супольна яшчэ з адной партыяй – “За правы чалавека ў адзінай Латвіі” - прарасейскія сілы стабільна маюць 20% падтрымкі на парлямэнцкіх выбарах, а на выбарах у Эўрапарлямэнт разам узялі ўсе 30%. І гэта нават пры 15% латвійскіх “неграмадзянаў”!

Наўрад ці многія з тых палітыкаў і палітолягаў, якія так упарта гарланяць аб “прарасейскім кандыдаце” і колеры ягоных грошаў, могуць ня ведаць паліткухні суседніх краінаў. Ня думаю таксама, што нехта зь іх адмовіўся б узяць пару мільёнчыкаў на зьвяржэньне Гаранта стабільнасьці, калі б ім тое прапанавалі эўрапейскай капустай, якая расьце не ў Брусэлі, а ў Маскве. І, хутчэй за ўсё, найбольш зацята галосіць аб жахлівых рускіх грошах як раз той, хто сам вельмі ласы на іх быў бы, ды ці сілёнак малавата іх здабыць, ці мазгоў.

Даходзіць да такога маразму, што некаторыя прапануюць падтрымаць у гэтай калатнечы кіраўніка трох антыканстытуцыйных пераваротаў. Маўляў, толькі ён абароніць нашыя інтарэсы. Калі ж ён сапраўды такі абаронца, дык дзе ён быў гэтыя 16 гадоў? Ці ня ён нішчыў і працягвае нішчыць усё сьвятое для беларускага народу – сьцяг, мову, храмы? Ці ня ён зьдзяйсьняў 16 год натуральны генацыд беларускага народу, калі мы дажылі да таго, што на кожны вабласны горад па аднаму беларускамоўнаму школьніку, а бацькоў за жаданьне навучаць дзяцей на роднай мове судзяць?! Так, тэарэтычна можа зьявіцца і горшы за Лукашэнку палітык. Але ніхто мне не дакажа, што ў дадзенай сытуацыі паэт ці санітарка будуць жахлівейшымі за яго.

Расейскі выклік, як і многія іншыя выклікі, паўстануць перад намі ў любым выпадку. І тады, у адпаведнасьці з часам і неабходнасьцю, мы будзем на іх рэагаваць. Для гэтага нехта і прыдумаў дэмакратычныя працэдуры. І калі мы ня здолеем абараніць і адстаяць нацыянальныя інтарэсы Беларусі дэмакратычнымі мэханізмамі – нуль нам усім кошт. Трэба скручваць шарманкі пад назваю “партыі” і “грамадзкія рухі” ды свальваць, саступіўшы дарогу тым, хто можа і мае жаданьне. Калі ж у Беларусі ёсьць, апроч аднаго, палітыкі, здольныя прымаць выклікі і на іх адказваць, давайце кінем вешаць адзін на аднаго ярлыкі. Давайце кожны зоймецца сваёю тактыкаю і стратэгіяй, а сустрэнемся ўсе на “Плошчы”. А пасьля разьбяромся і з расейскімі вэктарамі, і з заходнімі. Ня ведаю, як хто, а я перакананы, што на свабодным рынку ідэяў мы здолеем ня толькі адстаяць, але і адрадзіць справу Беларушчыны. Таму, таварышы-дэмакраты, ня бойцеся рускіх. Нікуды яны ад нас не зьбягуць.

Мнения колумнистов могут не совпадать с мнением редакции. Приглашаем читателей обсуждать статьи на форуме, предлагать для участия в проекте новых авторов или собственные «Мнения».