Калі Ленін пакіне Беларусь? Онлайн-канферэнцыя

“Мы жывем адначасова ў двух гарадах,
Падваеньне асобы зрывае нам дах.
Дык няўжо ж нам ніколі ня склеіць, ня сшыць
Менск і Мінск — дзве паловы сталічнай душы?”
Гурт НРМ, “Менск і Мінск”

Чаму ў Менску так і не зьявілася вуліца Блядухі? Калі ў назвах будзе ўвекавечана імя Васіля Быкава? Як знікалі беларускія Амерыкі? Хто вярнуў беларусам Парыж?

Урбананімія — сукупнасць усіх унутрыгарадскіх назваў, пра гэтыую навуку большасць нас нічога не ведае, хаця сутыкаецца з ёй штодня. Ці ведаем мы, чаму так называюцца беларускія вуліцы, плошчы, паркі, станцыі метро? Ці разумеем іх сэнс? Як яны называліся раней і чаму былі перайменаваны? Калі мы пазбавімся ад засілля савецкай тапанімікі? Як сёння атрымоўваюць назвы гарадскія вуліцы і паркі? Ці можна грамадству ўплываць на працэс найменавання? Якія праблемы сёння існуюць перад гарадской тапанімікай? 

Гэтыя і іншыя сакрэты ўрбананіміі 29 чэрвеня падчас онлайн-канферэнцыі ў інтэрнэт-газеце Naviny.by адкрыў нашым чытачам гісторык Іван Сацукевіч.

Іван Сацукевіч. Гісторык. Нарадзіўся ў 1976 годзе ў Мінску. Скончыў гістарычны факультэт Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта, аспірантуру Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Выкладчык Беларускага дзяржаўнага эканамічнага ўніверсітэта. Сфера навуковых інтарэсаў — гісторыя Мінска, урбаністыка, краязнаўства і ўрбананімія. Сябра Камісіі па найменаванні і перайменаванні вуліц пры Менгарвыканкаме.

 

***

— Беларусь з’яўляецца незалежнай краінай ужо больш 20 гадоў, а, мяркуючы па назвах нашых вуліц, мы дагэтуль жывем у Савецкім Саюзе. Леніна, Кірава, Маркса ды назвы ў гонар іншыя камунякаў пануюць у нашых гарадах. Што, яны зрабілі хоць нешта карыснае для Беларусі ці беларусаў? Чаму тады наша краіна дагэтуль самая савецкая на зямлі? Ды і Кастрычніцкую 1917 года рэвалюцыю мы адзіныя сьвяткуем на дзяржаўным узроўні. Дзе ж наш гонар?
Аляксей, Мінск

— Калі б мы жылі апошнія 20 гадоў у СССР, то не было б у нас вуліц Еўфрасінні Полацкай, Напалеона Орды, Яна Чачота, Ігната Дамейкі, Валенція Ваньковіча, Паўлюка Труса, Браніслава Тарашкевіча, Кірылы Тураўскага, Усевалада Ігнатоўскага, Ігната Буйніцкага, Фердынанда Рушчыца, Уладзіслава Сыракомлі, Язэпа Драздовіча, Уладзіслава Галубка, Каруся Каганца, Пятра Мсціслаўца, Янкі Брыля, Льва Сапегі, якія з'явіліся за гэтыя гады. Іншая справа, што перайменаванне ўжо існуючых вуліц праблемнае з-за некалькіх фактараў: фінансавага (на гэта патрэбны грошы), арыенціровачнага (а Вы падумалі пра мінчан і магчымую блытаніну?) і маральнага (Вы упэўнены, што большасць жыхароў якой-небудзь вуліцы Калініна падтрымліваюць перайменаванне?). І самае галоўнае: а як іх назваць? Можа ў Вас ёсць падрыхтаваны праект? Любыя змены ў гарадской тапаніміцы, безумоўна, будуць выкліканы жаданнямі мінчан, але прымаць канкрэтныя рашэнні павінны толькі спецыялісты і дэпутаты Мінгарсавету. 

 

— Когда, наконец, переименуют улицу Беды? Не хочу на такой жить! Мы уже столько раз писали в горисполком, все без толку...
Евгений Л.

— Когда массово проявят активность жители улицы генерала Леонида Беды. Поверьте, ни одно обращение не останется без внимания.

 

— Что вы носитесь с этими переименованиями! Люди привыкли к нынешним названиям, зачем их путать?
С.А.

— Действительно, многие минчане не хотели бы никаких переименований. Но неправильно, когда названия улиц отражают только одну эпоху. Ведь история нашей страны так многогранна! Особенно это касается исторических центров белорусских городов. Многие улицы сменили названия не раз и не два. И самым ценным является первоначальное название, которое иллюстрирует развитие города и является такой же частью исторического наследия, как архитектура или топография. Поэтому во многих городах Беларуси (Минск, Могилев, Полоцк, Лида) в последние годы начался очень осторожный (не допустить ошибку!) и точечный (чтобы не вызвать раздражения некоторых граждан) процесс восстановления исторической топонимики. 

— Чаму, на ваш погляд, на мапе Мінска застаюцца імёны асобаў, якія не тое што не звязаны з Беларуссю, але зняславілі сябе ў яе гісторыі?

— На гэта пытанне адказаць аднасложна вельмі складана. Давайце не будзем забываць пра тое, што ў нашым грамадстве ёсць людзі, якія не думаюць так, як Вы. Не паважаць іх погляды таксама нельга. Мы можам, безумоўна, патрабаваць вяртання ўсіх гістарычных назваў, мы можам сказаць, што Кіраў ніякіх адносін да Мінска не мае, але што ўзамен? Фактычна мы паступім дакладна так жа, як бы паступілі ў 20-я гады савецкія ўлады з той аўтэнтычнай сапраўднай тапанімікай нашых гарадоў, што і адбылося. Гэта вельмі складаная праблема. Тут важна прыслухоўвацца да людзей і не наламаць дроў. Таму што памылкі заўсёды былі — гэта як у медыцыне: памылка фатальная. Напрыклад, гістарычная вуліца Старажоўская была перейменавана ў гонар Ціхана Кісялёва ў 1983 годзе. Грамадскасць выказала меркаванне, каб вярнуць гэты гістарычны тапонім на карту горада. Вярнулі. Толькі ў іншым месцы. На месцы іншага гістарычнага тапоніма. Зараз вуліца Старажоўская размешчана на месцы прадмесця Старосцінскай слабады — і гэта памылка, якую выправіць вельмі складана. У пачатку 90-х людзі зноў прасілі вярнуць што-небудзь у гістарычным цэнтры, каб надаць нацыянальны каларыт цэнтру горада. Далі каларыт — назвалі вуліцу Раманаўскай Слабадой, прычым тую вуліцу, якая так ніколі не называлася. Ці можна ўвогуле выправіць гэту памылку?..

Таму падыходзіць катэгарычна да гэтай праблемы нельга, мы яшчэ дакладна не ведаем, якую ролю адыгралі ў нашай гісторыі некаторыя асобы. Вырашэнне гэтай праблемы зацягнецца не на адно дзесяцігоддзе.

Безумоўна, для кагосьці непрымальныя гэтыя назвы, а іншыя людзі не прымаюць катэгарычных зменаў, якія адбываюцца ў наваколлі. Ім ўсё роўна, як называюцца вуліцы, і не паважаць іх пазіцыю мы таксама не можам. Інакш мы будзем паступаць па-бальшавісцку.

— Які сталічны тапонім вам найбольш падабаецца?

— Такіх тапонімаў вельмі шмат. Я вельмі люблю тапонім Добрыя Мыслі, як звалася цэлае прадмесце і цяперашняя вуліца Маскоўская, там знаходзілася вёска з вельмі цікавай загадкавай гістарычнай назвай Добрыя Мыслі. Тры Карчмы — раён Мінску на пачатку Партызанскага праспекта. Сёння няма нічога, што б нагадвала пра гэту гістарычную мясцовасць. А там сапраўды калісьці на пачатку 20-га стагоддзя на скрыжаванні загарадных дарог знаходзілася тры карчмы — было б файна, калі б мы маглі даць гэтую назву кінатэатру «Ракета», напрыклад.

Старажытнае прадмесце горада Ляхаўка — Кавальская Слабада, Пляшчанка — гэта тыя старыя раёны, тыя тапонімы, якія ўзбагачалі гэты горад, дапамагалі арыентавацца гараджанам, выхоўвалі ў людзей павагу да роднага кутка. На жаль, гэтага зараз няма, хоць мы імкнемся да таго, каб у нас з'яўляліся цікавыя новыя назвы мікрараёнаў, напрыклад, Каменная горка, Брылевічы. Яны нясуць у сабе пэўкую гістарычную інфармацыю, каб людзі, якія будуць там жыць, ведалі, чаму месца так называецца. Але ёсць і безгустоўная назвы тыпу Захад, Паўднёвы Захад, што дапамагае арыентавацца, але абсалютна не робіць прыгожай гэтую мясціну з пункту гледжання эстэтыкі назвы... 

 

— Откуда в Беларуси взялась деревня Париж?
geron

— Деревня Париж находится на территории Поставского района Витебской области. По-видимому, своим названием деревня должна быть обязана помещику, который там проживал в веке так 18-19-м. В 1964 году ее переименовали в Новодруцк (местные советские власти не поняли помещичью шутку). А несколько лет тому местные жители решили вернуть себе столь горделивое название и смело называться «парижанами».  

 

— Почему не принимается предложение кампании «Говори правду» о переименовании Ульяновской улицы в улицу Быкова? В честь такого писателя города называть надо!
Читатель

— Действительно, Василь Быков заслужил улицу в Минске. Но вот какую? Ведь Ульяновская никакого отношения к жизни и творчеству Быкова не имела. Более того, у улицы есть историческое название — Гарбарная. На ней родился известнейший в Европе художник Владислав Страминский, а другой художник Иван Ахремчик на ней жил.

 

— А калі ў Грозаве або Слуцку зьявіцца плошча Паўстанцаў?
Б.Булаховіч

— Звяртайцеся ў мясцовыя органы ўлады. І часцей.

 

— Есть ли случаи, чтобы в какой-то стране мира, кроме Беларуси, станция метро называлась по имени несуществующей площади? Имею в виду станцию метро «Площадь Ленина».
Георгий

— Есть такой казус в Минске. Станция метро называется «Площадь Ленина», а в реальности площадь Независимости, что, безусловно, не помогает ориентироваться жителям и гостям Минска. Но наименование и переименование станций метро является компетенцией руководства метрополитена. Там, наверное, решили, что переименование станции повлечет за собой ее переоформление, а это — серьезные финансовые затраты. И предпочли записать на звуковой дорожке: «Наступная станцыя — плошча Леніна. Выхад на плошчу Незалежнасці».

— Названия улиц типа Городской вал и Романовская Слобода — исторические?
Лидия, Минск

— Безусловно. На месте трассы современной улицы в 17-18 веках находился городской вал, остатки которого были скопаны в начале 19-го столетия. Так что с помощью возрожденного названия улицы «Городской вал» минчане могут прикоснуться к нашей истории. Романовская Слобода — название старого предместья, которое располагалось вдоль улицы Мясникова от Немиги до Бобруйской. Именно в Романовской Слободе был построен Пищаловский замок.

 

— Почему у нас до сих пор нет улицы выдающегося хоккеиста Руслана Салея?
болельщик

— А Вы считаете, что именно это навсегда увековечит память про этого замечательного человека и хоккеиста в наших сердцах? А может, лучше навсегда вывесить майку с фамилией Салея под сводами «Минск-Арены», где постоянно будут те, кто помнит этого хоккеиста? Чтобы потом, через -надцать лет, не повторилась обычная минская история, когда проживающие на какой-нибудь улице Чичурина, на вопрос, кто же это такой, молчаливо пожимали плечами.

 

— В начале века в Минске было много улиц, которые назывались одинаково. И народ вроде не путался. А сейчас столько названий, что не знаешь, где эти переулки и тупики.
vince

— Вы ошибаетесь — минчане еще как путались! А теперь Вам и не нужно помнить все минские улицы, переулки, проспекты, бульвары, проезды — на помощь пришли бумажные или электронные карты города.

Гурт НРМ, “Менск і Мінск” Дарагія мінчане і госьці сталіцы, Я хачу з вамі думкай сваёй падзяліцца. Карацей, гэта дзіўна, але s'est la vie: Мы ў сталіцы жывем нібы на дзве сям'і. Мы жывем адначасова ў двух гарадах, Падваеньне асобы зрывае нам дах. Дык няўжо ж нам ніколі ня склеіць, ня сшыць Менск і Мінск — дзве паловы сталічнай душы? Горад Менск — першы горад з тых двух гарадоў — Не пабачыш на мапах сучасных гадоў. Ён у сэрцы жыве, ён жыве ў галаве Шмат каго, хто ў горадзе Мінску жыве. А ў тым Мінску прапіска і гарвыканкам, І лядовы палац, і бетонны паркан, Зруйнаваных дамоў цені прывідныя І дзяцінства майго праляцелыя дні. Мы жывем адначасова ў двух гарадах, Падваеньне асобы зрывае нам дах. Дык няўжо ж нам ніколі ня склеіць, ня сшыць Менск і Мінск?.. Ёсьць у Мінску назовы бязрадасныя: Ёсьць Калектарная, а ёсьць Базісная. Там народ забясьпечвае правільны наш Выкананьне задачы пастаўленае. А па Менску прыемна шпацыраваць, Дробных крамак вітрыны ўтульна гараць. Там гатычныя вежы касьцёлаў старых, Там дахоўка і брук, там двары і муры. Мы жывем адначасова ў двух гарадах Падваеньне асобы зрывае нам дах. Дык няўжо ж нам ніколі ня склеіць, ня сшыць?.. Усё блытаецца ў Мінску — хлеб і маца, І Вялікі Кастрычнік, і Радаўніца, І п'яная сьляза, і такая папса, Што ратунку ня дасьць ні мізім, ні упса. Ну, а зь Менскам нічога ня можна зрабіць — Немагчыма яго зруйнаваць, захапіць, Ён ніколі, твой Менск, не згніе, не згарыць, Будзе мовай тваёю з табой гаварыць. Мы жывем адначасова ў двух гарадах... Мы жывем адначасова ў двух гарадах...

— Формально, новые названия выносятся на обсуждение общественности. На практике же чаще всего бывает так, что какие названия чиновники придумали (или им кто-то подсказал), такие и утверждаются. Как переломить эту практику? Возможно ли это?
vinipeg

— Это неправда. Процедура наименования очень проста. Сначала на заседания комиссии по наименованиям и переименованиям улиц Минска выносятся предложения. Их всесторонне рассматривают члены комиссии, среди которых множество уважаемых и известных людей. К примеру, директор Национального художественного музея Владимир Иванович Прокопцов, известные историки Владимир Денисов и Михаил Кошелев, архивист Алла Голубович и многие другие. Среди них, естественно, есть и чиновники, которые занимаются данной проблематикой, депутаты Мингорсовета. Возглавляет комиссию заместитель председателя Мингорисполкома Игорь Карпенко. В итоге комиссия по конкретному предложению принимает решение, которое публикуется в СМИ. Затем собираются информация, предложения, письма, обращения по этому поводу и еще раз анализируются комиссией. И только после этого предложение выносится на сессию Мингорсовета, где и принимается окончательное решение.

В этой схеме принять глупое или ошибочное решение просто невозможно. Если бы Вы следили за наименованиями последних лет, Вы бы поняли, что у нас в различных уголках Минска появилось много интересных, красивых, исторический названий.

 

— Пожалуйста, расскажите, как называлась ранее улица М.Богдановича (бывшая М.Горького). Спасибо.
Валентина Владимировна, Минск

— Эта улица очень древняя и за свою историю сменила множество названий: Великая Троицкая, Великая Борисовская, Александровская, Новошпитальная, Коммунальная, Горького… В годы нацистской оккупации — Пивная (Brauereistrasse). Потом — снова Горького, и наконец с начала 90-х — Максима Богдановича, который на этой улице родился. Это название имеет право на существование даже несмотря на то, что оно последнее в ее истории, а не первое историческое, которое наиболее ценно с точки зрения нашего культурного наследия.

 

— Откуда это вообще пошло — давать улицам имена людей. Мне как-то понятнее система как в Нью-Йорке, где у большинства улиц есть номера. Сразу понятно, о какой части города идет речь. А у нас иногда спрашивают, как проехать куда-нибудь, так даже не знаешь, что людям ответить.
bullkin

— Действительно, практика наименования улиц в честь конкретных людей появилась только в 20-м веке. До этого улицы белорусских городов назывались по географическим объектам: Логойский тракт, Долгиновский тракт, Старовиленская и так далее; по важнейшим объектам городской инфраструктуры, которые находились на этих улицах: Вокзальная, Фелицианская (в честь каплицы святого Фелициана), Воскресенская (в честь церкви). Вообще, наши предки были умными людьми, называли улицы так, чтобы это было понятно.

Поэтому сегодня мы стараемся минимизировать наименования в честь конкретных персон. К примеру, в новом микрорайоне Каменная Горка нет ни одной, названной в честь какого-нибудь человека, а есть Каменногорская, Казимировская, Неманская, Лидская, Налибокская, Лютинская… И все это — согласно традиции наименований, которая была в прошлые века.

К сожалению, еще многие считают, что улица, названная в честь какого-то человека, — это вершина памяти о нем. Но это не эффективный способ увековечить себя в истории. Известный человек должен своим именем украшать улицу или микрорайон, а не наоборот, неизвестный человек должен становиться известным благодаря улице. Вы не представляете, сколько приходит писем с просьбой назвать улицы в честь своего усопшего родственника…

 

— У нас в Полоцке улицу Ленина переименовали в Нижнепокровскую. И нормально люди восприняли.
Ирина С.

— Ну и прекрасно. В Полоцке, кроме того, появились проспект Дойлида Иоанна, улицы Грюнвальдская, Ивана Хруцкого, а проспект Карла Маркса стал проспектом Франциска Скорины.

 

— Какой улицы (в смысле, ее названия) в Минске быть не должно из ныне существующих, по вашему мнению. Лично я бы убрал всякие коммунистические и интернациональные — длинно и неактуально.
Леонид, Минск

— С Вами многие могут не согласиться. Но я считаю, что совершенно случайно на минских улицах оказались имена Володарского, Халтурина, Берсона…

Гораздо более актуальна проблема возвращения первоначальных наименований в историческом центре Минска. В особенности — в свете подготовки к приему большого количества туристов в ближайшие два года в связи с чемпионатом мира по хоккею. Например, историческое название улицы Герцена — Бернардинская, Революционной — Койдановская, Витебской — Немига-Раковская, части Комсомольской — Фелицианская, Освобождения — Воскресенская, Димитрова — Пятницкая… Согласитесь, что эти названия в старом городе лучше смотрятся и формируют своеобразный колорит исторического центра.

 

— Як Вы ставіцеся да усталявання помнікаў Сталіну ў сучаснай Беларусі? Цікаўна, хто прымае рашэнне такім чынам упрыгожваць краіну і траціць бюджэтныя сродкі?
Гайна

— Гэта не мая кампетэнцыя и не мая сфера гістарычных зацікаўленняў. Але я як чалавек стаўлюся да гэтага адмоўна.

 

— Добрый день. По работе часто бываю в командировках по всей республике, и вот что бросается в глаза: во всех более или менее больших городах главная улица носит название Ленина или Советской. Планируется ли как-нибудь разнообразить топонимику городов и крупных поселков? Я думаю, в каждом местечке есть свои заслуженные личности (пусть советской эпохи, пусть царской — не имеет значения)! Спасибо.
Руслан, Минск

— Да, такая проблема существует. Но решать ее должны не Вы и не я, а местные жители и местные власти. И при этом как бы нам не наступить на те же грабли, когда в каждом населенном пункте появится вместо улицы Ленина улица Скорины. Каждый населенный пункт Беларуси уникален, в нем есть или были названия, которые больше нигде не встречаются.

 

— Чаму ў Менску так і не зьявілася вуліца Блядухі? Я ведаю, што такое пытанне разглядалася...
ts

— Таму што гучанне прозвішча гэтага заслужанага беларускага вучонага неэстэтычнае. Хаця ў некаторых выпадках, на жаль, таки аргумент усё ж не спрацаваў, і ў нас з’явіліся вуліцы Бяды і Сярова…

 

— А может не стоит париться по поводу всех этих названий, ведь каждое поколение, каждая власть переделывает под себя, и названия эти постоянно меняются, возвращаются. В общем, если ли смысл копья ломать?
Павел, Минск

— Париться не стоит. А вот сделать нашу топонимичеcкую систему такой, чтобы следующим поколениям и властям не хотелось бы ее менять. То есть, чтобы она была красивой, исторической и белорусской.

 

— В Минске некоторым улицам вернули исторические названия, но много улиц сохранили названия советские, уже не актуальные. Как ускорить процесс возвращения улицам их исконных названий?
Татьяна Сергеевна, Минск

— Главное — не быть равнодушным и высказывать свое мнение. Поверьте, каждое предложение общественности рассматривается. Ведь все мы хотим сделать наш город красивее и лучше.

 

— Есть ли в Беларуси город с близкой к идеальной топонимике? Если такое возможно в принципе?
Андрей С., Брест

— Да, это Молодечно.

 

— Как вы относитесь к тому, что иногда в одном городе одному и тому же человеку посвящены и улица, и площадь, и проспект и т.д. Это ведь только путает… Даже если этот человек — колоссальная личность. И все же…
Валентин, Могилев

— Конечно, этого стоило бы избегать.

 

— Вітаю! Галоўны праспект сталіцы — дзе ён, яго назва (на Ваш погляд), які ён (чым адметны)? Дзякуй!
Дзмітрый Сямейка, Мінск

— Мне больш падабаецца праспект Незалежнасці. Усё ж гэта самая прыгожая з вуліц Мінска, і такой шыкоўнай пасляваеннай архітэктуры Вы больш нідзе не пабачыце.

 

— Ведаю, што раней у Беларусі былі дзве вёскі, якія называліся Амерыка. Чаму яны мелі такія назвы?

— Там жылі людзі, якія вярнуліся з заробкаў з Амерыкі на пачатку 20-га стагоддзя. І суседзі празвалі іх так, што лагічна. Праўда, у 1964 годзе гэтыя вёскі былі перайменаваныя. Ну не маглі жыць у тым СССР амерыканцы! :-) Увогуле, апошні год праўлення Хрушчова для беларускай тапанімікі быў трагічным. Тады сотні населеных пунктаў з унікальнымі назвамі былі перайменаваныя з-за таго, што не адпавядалі ідэалогіі ці лічыліся неэстэтычнымі з пункту гледжання тагачасных чыноўнікаў. Напрыклад, цудоўная вёска Бабавозаўшчына стала Ураджайнай.

— Як захаваць гістарычныя тапонімы, калі знікае нават аб'ект найменавання, напрыклад, вёска?

— Трэба думаць над гэтай праблемай. Калі вёска знікае на тэрыторыі горада — тут усё ясна. Мы можам даць гэта імя новай вуліцы, якая ўзнікне на гэтым месцы, ці новаму мікрараёну, які з'явіцца замест гэтай вёскі. Калі ж вёска знікае ў глухіх куточках нашых абласцей, тады праблема, безумоўна, вялікая. Але вучоныя працуюць над гэтым. Нядаўна быў выдадзены спіс тапонімаў Беларусі па абласцях з тлумачэннямі гэтых назваў. Трэба збіраць інфармацыю, трэба імкнуцца на месцах пашыраць рух краязнаўства — любоў да сваёй малой радзімы. Каб і людзі, і падрастаючае пакаленне валодалі гэтай інфармацыей і захоўвалі яе, таму што яна каштоўная, пакуль яна вядома нам.

— Як, на ваш погляд, грамадскаць можа ўплываць на працэс фарміравання тапанімічнага асяроддзя? Ці можаце вы назваць прыклады, калі ўлады прыслухаліся да меркавання людзей ў іменаванні вуліц?

— Безумоўна. Літаральна два-тры гады назад мы вярнулі ў Мінску дзвюм вуліцам у гістарычным цэнтры гістарычныя назвы — гэта былі прапановы людзей, прапанова часу. У нас зноў ёсць Траецкая Набярэжная, вуліцы Зыбіцкая, у Полацку вярнулася назва вуліцы Ніжне-Пакроўскай, у Лідзе з'явілася вуліца Замкавая і Грунвальдская — гэта прыклады таго, як мы можам усе разам працаваць на карысць нашай Беларусі, на наш станоўчы імідж.

— Дык як грамадскаць можа ўплываць?

Тая ж самая камісія пры Мінгарвыканкаму вельмі ўважліва прыслухоўваецца да кожнай прапановы. Калі гэтых прапаноў будзе шмат ад абсалютна розных людзей, не звязаных паміж сабой, і калі гэта будзе агульнай з'явай, безумоўна, застацца ў баку і ігнараваць пажаданні людзей немагчыма.

— Ці ўплываюць на людзей назвы вуліц, плошчаў і вёсак?

— Безумоўна. Гэта наша асяроддзе. Назва вуліц — гэта элемент нашай гарадской культуры, якая выхоўнае нас, якая дапамагае жыць. Што значыць жыць на вуліцы Напалеона Арды ў Мінску, якая названа ў гонар знакамітага мастака і кампазітара? Адразу іншае адчуванне. У вас з'яўляецца адразу пачуццё гонару за свой раёнчык, за свой мікрараён, невялікі кавалак горада — гэта абсалютна натуральна.

— Чым адрозніваецца чалавек, які вырас на вуліцы Леніна, ад чалавека, які вырас, напрыклад, на Зыбіцкай?

— Гэта трошкі правакацыйнае пытанне. Таму што ніхто не займаўся падобнымі даследваннямі. Іншая справа — усё павінна быць прыгожа вакол нас з вамі. Абсалютна ўсё. І мы, і наша асяроддзе, гэты горад і нават такая дробязь, як назва вуліцы, калі яна гістарычная, калі яна эстэтычная, можа дапамагаць нам жыць з задавальненнем. Паверце. Адна справа — жыць у мікрараёне Паўночны, другая справа — у Хмарынскіх Пасеках. Вы спыніцеся і будзеце думаць, што гэта значыць.

 

— Аб чым Вы як гісторык марыце?
Іван, Мінск

— Мне хацелася б, каб жыхары беларускіх гарадоў ведалі людзей, на вуліцах у гонар якіх яны пражываюць. Каб цікавіліся найменнямі старых прадмесцяў, якія, на жаль, апошнімі дзесяцігоддзямі знікаюць: Пярэспа, Ляхаўка, Добрыя Мыслі, Пляшчанка, Тучынка, Старосцінская Слабада, Уборкі, Тры Карчмы, Татарская Слабада, Залатая Горка... Каб ведалі назвы вуліц гістарычных цэнтраў сваіх гарадоў, такіх непаўторных і прыгожых: Ветраная ў Магілёве, Узгорская ў Віцебску, Мільённая ў Брэсце, Раскоша ў Гародні... Вось дзе прыгажосць, якая робіць нас сапраўднымі гараджанамі і беларусамі.

На гэтым онлайн-канферэнцыя завершана. Дзякуй чытачам за цікавыя пытанні, а спадару Сацукевічу — за змястоўныя адказы.