Общество

Топ-5 праектаў “Будзьмы!”: мультфільм, “Аднак” і “Краіна Цмокаў”

 

Грамадскай культурніцкай кампаніі “Будзьма беларусамі!” споўнілася пяць гадоў. Гэта, бадай, адзіная кампанія такога маштабу, якая клапоціцца аб папулярызацыі трэнда беларускага як сучаснага і перспектыўнага. За пяць год “Будзьма!” зладзіла больш за чатыры тысячы мерапрыемстваў рознага кшталту па ўсёй краіне, прадстаўнікі кампаніі сустрэліся з тысячамі беларусаў, дзесяткі беларускіх творцаў прыехалі ў самыя далёкія куткі краіны з выступамі, у адкрытым фармаце былі абмеркаваныя шматлікія пытанні, што тычацца беларускай ідэнтычнасці, рэалізаваныя цікавыя культурныя і сацыяльныя праекты…

Каардынатаркі кампаніі Алена Макоўская і Ніна Шыдлоўская падзялілся з Naviny.by сваімі рэйтынгамі найцікавейшых і найбуйнешніх, на іх погляд, акцый, зладжаных кампаніяй за першае пяцігоддзе.

І Ніна, і Алена ў залатую пяцёрку ўключылі анімацыйны ролік “Будзьма беларусамі!”, фестываль беларускамоўнай рэкламы “Аднак”, камунікацыйную праграму “Краіна Цмокаў”, а таксама онлайнавыя ды офлайнавыя праекты кампаніі.

Мультфільм “Будзьма беларусамі!” дазваляе ганарыцца сваім

Ніна Шыдлоўская: Гэты праект я вылучаю найперш і бясспрэчна. Мне вельмі прыемна, што нашай зладжанай камандзе супольна з рэкламістам Юліяй Ляшкевіч (яна якраз і ёсць аўтарам ідэі мультфільма) удалося зрабіць тое, чаго яшчэ не рабілі ў Беларусі. Мы выклалі гісторыю нашай краіны за 5 хвілін у прывабным сучасным стылі з нацыястваральнымі пасыламі — гэтага не рабілі ні камерцыйныя, ні дзяржаўныя структуры.

Я спадзяюся, што гэтая анімацыя будзе яшчэ вельмі доўга ўплываць на людзей, якія выпадкова ці свядома яе прагледзяць. Магчыма, гэты мультфільм зменіць стаўленне беларусаў да сваёй гісторыі ці прынамсі прымусіць іх задумацца пра некаторыя істотныя рэчы. Да ўсяго, гэты мульфільм не толькі ўдалы прадукт, але і тая камунікацыйная праграма, на базе якой мы імкнемся прыцягваць цікаўнасць да нашай гісторыі, развіваць разуменне таго, што мы нацыя з глыбокімі каранямі. Мы таксама паказваем падставы для гонару, бо нашым людзям не хапае гонару не ўласна за сябе ці ўласныя дасягненні, а за сябе як складніка нацыі.

Алена Макоўская: Гэты анімацыйны фільм быў своеасаблівым рэбрэндынгам кампаніі, ім мы сцвердзілі свае пазіцыі, падыходы да ўласнай гісторыі і культуры. Раней, магчыма, гэтага не было ў такой сканцэнтраванай форме бачна па нашых мерапрыемствах, і людзі задаваліся пытаннем, а што ж такое кампанія “Будзьма беларусамі!”? Менавіта гэты анімацыйны фільм у камунікацыйным плане адыграў вельмі значную ролю. Мы вельмі ўсцешаныя, што гэты ролік знайшоў і працягвае знаходзіць прыхільнікаў, мы былі пачутыя, атрымалі вялікую колькасць каментароў ад тых, для каго гэты фільм быў сапраўдным адкрыццём. Думаю, што ён будзе яшчэ доўга працаваць на нашу аўдыторыю.

Ніна Шыдлоўская: Ці плануем мы рабіць працяг?.. Мы доўга абмяркоўвалі гэтае пытанне. Анімацыяй мы распавялі пра нашу гісторыю — ад пачатку і да абвяшчэння Беларуссю незалежнасці. Мы жывем у сучаснасці, і перыяд ад 1991 года — гэта яшчэ сучаснасць, глабальна ацаніць гэты час, не губляючыся ў штодзённых нюансах, вельмі складана. Гэта варта рабіць пазней. А зараз, можа, возьмем зусім іншую тэму і пастараемся зрабіць нешта такое ж выбуховае. Працягу гэты мультфільм, прынамсі пакуль што, не патрабуе.

Алена Макоўская: Да таго ж, у самім фільме ёсць такія словы: “Хай кожны напіша ўласны працяг” — на гэтым робіцца акцэнт. Мы ўсе ствараем сучаснасць, і якой будзе наша найноўшая гісторыя залежыць ад кожнага з нас.


Фестываль “Аднак” уплывае на падсвядомасць людзей

Алена Макоўская: Другі значны праект для нас — гэта, безумоўна, “Аднак”. Гэта наш фестываль рэкламы і камунікацыі, які звяртаецца да пытання стварэння нацыянальнаарыентаванага прадукта. Удзельнікі — маркетынгавыя агенцыі, прадстаўнікі бізнэсу, дызайнеры. Тое, што гэты праект актуальны, паказвае, што на яго падаецца з года ў год больш прац ад большай колькасці ўдзельнікаў і працы сталі больш якаснымі, больш прафесійнымі. Так напачатку ў фестывалі ўдзельнічалі ў асноўным невялікія рэкламныя агенцыі, а цяпер у ім стала цікава ўдзельнічаць і буйным удзельнікам рэкламнага рынку. Пашыраецца і партнёрскае кола фестывалю. Усё гэта сведчыць пра тое, што “Аднак” спраўдзіўся як фестываль.

Ніна Шыдлоўская: Фестываль задумваўся дзеля таго, каб беларускамоўнай рэкламы ў нас было болей. Гэта адна з тых сфераў, якая ўплывае на свядомасць людзей і нам важна, каб рэклама была на беларускай мове, гэта відавочна. І другі важны для нас момант — беларуская арыентаванасць рэкламы: каб і ў падсвядомасць людзей у тым ліку і праз рэкламу закладалася беларуская канструкцыя. Да ўсяго, мы даем камерцыйным кампаніям інструмент — скарыстаць беларускую мову як адметнасць, бо пакуль яна не пануе ў нашай краіне.

Калі мы пачыналі фестываль разам з нашым партнёрам і аднадумцам Сяргеем Скараходам, збіралі дыскусійныя сталы, пыталіся, ці патрэбная такая рэклама самім рэкламістам, многія прызнаваліся, што калі пачынаюць працаваць над беларускамоўнай рэкламай, яны больш уважліва ставяцца да вербальных канструкцый, да зместу — рэклама атрымліваецца якасней, яскравей.

Найперш у нашу краіну з беларускамоўнай рэкламай прыходзяць буйныя міжнародныя карпарацыі, бо для іх натуральна рабіць прадукт на мове тытульнай нацыі. Яны як бы гавораць: “Мы прыйшлі да вас, але мы свае!”, чаго нельга часам сказаць пра нашых рэкламадаўцаў. І паколькі рэклама ў іх якасная, то яна з’яўляецца ўзорам для нашых кампаній. Мы з дапамогай “Аднак” працуем з беларускімі рэкламістамі і бізснэсоўцамі, каб у іх было ўсведамленне, навошта патрэбна беларскамоўная ці беларускаарыентаваная рэклама. Змена светапогляду адбываецца. Многія падзяляюць нашу пазіцыю, што рэклама не толькі сродак для продажу прадукта, але і сацыяльны інструмент уплыву на светапогляд людзей.

Алена Макоўская: Фестываль мае яшчэ і важны сацыяльны аспект, ён закранае і праблему нацыянальнага нэймінгу, пазіцыянавання прадукта, а таксама, што вельмі важна, дазваляе ўдзельнічаць у ім стваральнікам культурнага прадукта. Таму што рэклама камерцыйнага прадукта і прадукта сферы культуры, маркетынгавыя захады па прасоўванні павінны быць аднолькавыя. Прадукт мусіць быць аднолькава прыцягальным для спажыўца незалежна ад таго да якой сферы ён належыць. Беларуская мова ў сферы рэкламы да апошняга часу выкарысоўвалася як магчымасць вылучыцца, хаця насамрэч яна дае значна больш: паляпшае камунікацыю з беларускім пакупніком (пра гэты трэнд сведчаць вынікі нашых апытанняў) і спрыяе пазіцыянаванню прадукта ў замежжы. У гэтым выпадку якасна створаны прадукт працуе на імідж краіны і наадварот.


Напачатку Цмок не быў самамэтай

Алена Макоўская: Далей мы хацелі б назваць камунікацыйную праграму “Краіна Цмокаў”. Праект скіраваны на паглыбленне нацыянальнай ідэнтычнасці, гэта пошук брэнда, пошук турыстычнага сімвала Беларусі. Праект атрымаў самастойнае жыццё, кампанія можа сказаць: мы зрабілі ўсё, што змаглі. (смяецца) Гэта найвялікшы поспех, калі ідэя ўспрымаецца і працягвае жыць ужо самастойна. Напачатку Цмок не быў самамэтай. Было важна падштурхнуць людзей звяртацца да сваіх каранёў, паказаць, што за плячыма кожнага багаты скарб — наша гісторыя. Гэты скарб яшчэ мала засвоены. Калі шукаецца сімвал гораду, ніхто не заглыбляецца ў тое, на чым мы стаім. Вобраз Цмока абсалютна раптоўна нарадзіўся ў нашай супольнай камунікацыі.

Ніна Шыдлоўская: Насамрэч не Цмок дзеля Цмока задумваўся. Мы хацелі данесці грамадству, што сучаснае брэндзіраванне паспяховае, калі яно базуецца на нашай міфалогіі, на гісторыі. Калі гэтая прывязка ёсць, то сімвал ствараецца не на пустым месцы, ён не штучнаствораны. Камусьці не падабаецца Цмок, але ж мы яго і не прапаноўвалі на сімвал Беларусі. Ён быў прапанаваны як магчымы турыстычны сімвал. Шукайце свае сімвалы! Мы далі прыклад таго, што адбываецца, калі ты з любоўю і пашанай ставішся да сваіх каранёў, да таго, што нашымі продкамі было тут напрацавана за стагоддзі.

Мы вельмі шчаслівыя, што нашу ідэю падтрымаў баскетбольны клуб. Мы шчыра ўдзячныя Аляксандру Кулю, які пасля прэзентацыі намі праекту прыйшоў, каб ад нас “атрымаць дабро” на выкарыстанне гэтага сімвала. Гэта вельмі радасна, бо зацікавіліся людзі па-за мастацкай ці гістарычнай сферай -- са сферы спорту. Мы рады, што яны перамагаюць зараз!

Алена Макоўская: Мы сталі цікавіцца баскетболам! (смяюцца)


Край.by ды “Захапленні”

Алена Макоўская: Далей я б асобна вылучыла нашыя разнастайныя онлайн праекты…

Ніна Шыдлоўская: Так, цалкам згодная. Я б гаварыла пра іх комплексна, і найперш бы вылучыла відэапраект Край.by. Зараз ідзе праца над запісам другога сезону. Гучыць як быццам банальна: расповед пра нашыя мястэчкі. Хто гэтага толькі не рабіў! Але для наш важна, як гэта зроблена. У фільмах выкарыстоўваюцца сучасныя тэхналогіі, важную ролю адыгрывае і харызма вядучага — Паўла Харланчука. Істотны і інтэрактыў, які адбываецца цягам гэтых міні-фільмаў. Мне здаецца, гэты сучасны падыход спрыяе таму, каб людзі пераасэнсавалі сваю тутэйшасць на беларускасць. Гэта не толькі месца, дзе я жыву, але тут глыбокая жывая гісторыя нашых продкаў.

Мы шмат каго зацікавілі такой гісторыяй. Падчас першага сезону праекта людзі завальвалі нас лістамі: а калі вы да нас даедзеце, у нас так шмат цікавага! Значыць абраны фармат расповеду — дзейсны. Ён вельмі ажыўляе цікаўнасць да гісторыі, дае разуменне, што ты не проста тут і зараз, а за табой пласты асобаў, жывых людзей са сваімі эмоцыямі, жаданнямі, марамі. Мы спрабуем персаніфікаваць гісторыю, каб яна была цікавай і давала падмурак для сучаснага жыцця. І фільмы пра маленькія мястэчкі гэтаму спрыяюць.

Алена Макоўская: Вялікая гісторыя скаладаецца з малых гісторый. І цікаўнасць да гісторыі Беларусі нараджваецца вельмі частка з цікаўнасці і гонару за гісторыю свайго роднага горада, вёскі. Край.by — яшчэ і цікавы адукацыйны праект, нездарма да нас сталі звяртацца з ініцыятывамі зрабіць дыскі і распаўсюдзіць іх па школах, каб яны сталі вартым дадаткам да навучальнай праграмы. Часта дзецям нецікава вывучаць сухую гісторыю па падручніках, якая не атаясамліваецца з рэальнымі людзьмі. Сярод іншых праектаў я магу вылучыць “Беларускі байцоўскі ген”, “Простыя рэчы” Міхала Анемпадыстава, “Захапленні”, “Культура паляпшае жыццё”. Гэта і старонкі нашых калумністаў… Усе гэтыя праекты тым ці іншым чынам сведчаць пра перспектыву сучаснай беларускай культуры, якая абапіраецца на багацце нашай культурнай традыцыі, пра неўміручы беларускі дух, дзякуючы якому беларусы стварылі слаўную гісторыю, захаваліся як народ і зараз будуюць сваю сучаснасць.


У рэгіёнах кепска ведаюць нашых выканаўцаў

Ніна Шыдлоўская: Завершым наш рэйтынг офлайн-мерапрыемствамі, якія адбываюцца ў рэгіёнах. Літаратурныя, музычныя выступы ствараюць базу для камунікацыі з мясцовым насельніцтвам, з супрацоўнікамі розных дзяржаўных структур кшталту школ, бібліятэк, музеяў. Мы імкнемся ладзіць не мерапрыемствы дзеля мерапрыемстваў, але сабраць людзей для таго, каб данесці ім нашыя пэўныя думкі, а часам і прадыскутаваць, каб чалавек сыходзіў з сустрэчы не проста з уражаннем “які ў нас файны ёсць музыка”, але каб ён, пабачыўшы аднаго, захацеў шукаць і цікавіцца іншымі творцамі, пераасэнсаваў сучасную беларускую культуру, адчуў сябе часткай гэтай культуры. У рэгіёнах кепска знаёмыя з прадстаўнікамі сучаснай беларускай культуры. Але і тут пэўны зрух ёсць у тым ліку і дзякуючы нашай кампаніі: у рэгіёнах ужо даведаліся пра многіх маладых творцаў і запрашаюць іх выступаць.

За апошнія паўтары гады ў розных гарадах Беларусі мы зладзілі шэраг ток-шоў, на якіх абмяркавалі розныя актуальныя на месцах культурніцкія пытанні. Нягледзячы на тое, што іх складана арганізоўваць, мы будзем працягваць, бо ад гэтага ёсць плён. У нас людзі нават з адной сферы не збіраюцца разам, каб пагаварыць, страцілася традыцыя супольнага абмеркавання, якое дае чалавеку іншае бачанне праблем. Нам вельмі важна, каб людзі з розных сфераў размаўлялі паміж сабой, чулі адно аднога і знаходзілі кропкі супрацы.

Алена Макоўская: Актывізуюць жыццё горада і нашы кірмашы праектаў - на іх прэзентуюцца вельмі цікавыя ідэі, здольныя зрабіць багацейшым культурніцкае жыццё любога горада ці вёскі. А яшчэ людзі знаходзяць аднадумцаў, пачынаюць працаваць разам. Для мяне самой было адкрыццём, колькі ў кожным горадзе ёсць людзей, гатовых ахваряваць сваім часам, сваёй энергіяй і сіламі, каб зрабіць нешта на карысць свайго мястэчка. Гэты патэнцыял ёсць паўсюль і калі яго не выкарыстоўваць, то мясцовыя аддзелы культуры яшчэ доўга будуць хадзіць па адным і тым жа коле, выкарыстоўваючы часам застарэлыя, яшчэ савецкія падыходы ў працы, а грамадская ініцыятыва будзе развівацца паралельна, альбо згасаць у сувяззі са складанасцямі рэалізацыі. Поспех толькі ў супрацы, у аб’яднанні намаганняў.